БАР ДАРЫН — Истæуыл, искæуыл уæлбариуæг кæнын, барджын уæвын. Æз цæргæ цæрæнбонты дæр мæхи афтæ нхъæлдтон, цыма мæ алыварс цы митæ цæуы, хорзæй дæр æмæ æвзæрæй дæр, уыдонмæ, се ппæтмæ дæр бар дарын... (МД. 1991. 3.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХИ БАКЪУЛ КÆНЫН — тж. ХИ БАКЪУЛТÆ КÆНЫН см. СÆР БАКЪУЛ КÆНЫН Æххуыс æнхъæлцау искæмæ бацæуын, исты æххуыс курын, хи искæй бар бакæнын. Цæй тых нæм уыд уытæппæт æфсæдты раз; фæлæ кæугæ дæр кæмæн скодтаиккам, нæхи кæуыл бакъул кодтаиккам? (Нафи. Фыдæлты туг.) Тамара … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆР ÆФТАУЫН — Искæмæ æххуыс æнхъæл цæуын; искæй бар хи бакæнын. Фарст æвæрдæуы: уæдæ æндæр кæуыл хъуамæ бафтауой сæ мæгуыр сæртæ? Иры зæххмæ ирон тыхст лæг лидзы æмæ йын уым дзурынц: «Ардæм ма цу...» (СИ. 1991, 120.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
АТЫНÆДЖЫ БÆРÆГБОН — см. АТЫНÆДЖЫ БÆРÆГБОН – перевод Атынæг йæ рæстæджы уыд ирон адæмы уарзондæр æмæ кадджындæр бæрæгбæттæй иу. Уæвгæ, абон дæр рох нæу, кæнынц æй бирæ рæтты (кæс Атынæг, АТЫНÆГ). Бæрæгбонæн ис сæрмагонд нысаниуæг: Атынæджы куывды фæстæ адæмæн сæ бон… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НЫГÆНЫНЫ ÆГЪДАУ — см. НЫГÆНЫНЫ ÆГЪДАУ – перевод Зианы æвæрæн бон йе ‘нусон хæдзар уæлмæрды цæттæ вæйы. Пысылмон хъæуты дæр райдыдтой зиантæн чырын кæнын, æцæг ын йæ сæр фылдæр хатт йæ уæлæ не вæрынц, кæнæ та йын кæнгæ дæр не скæнынц. Чырынæн байбын нæ къахынц.… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БЫЦЕНОН — Болатрихи Хæмыцы ус, æмæ æндонриу Батрадзы мад. Хæмыц æм Нарты хæрзæджытимæ курынмæ куы ныццыд, уæд сæ Быцентæ хорз федтой, стæй, Сослан къухылхæцæг уыд æмæ иу афон бар ракуырдта, мæ хойы фенон, зæгъгæ. Рацыдис уатмæ. Уым амæй ай рæсугъддæр… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
КОМУАДЗÆН — см. КОМУАДЗÆН – перевод Комуадзæн пысылмон адæмы бæрæгбæтты æхсæн йæ ахадындзинадмæ гæсгæ ахсы дыккаг бынат, араббаг æвзагыл – Ид ал фитр, Ид ас сагир кæнæ Ураза байрам. Ком фæуадзынц мæйы дæргъы. Динмæ гæсгæ ком хъуамæ дарой æппæт пысылмæттæ дæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХУЫЦАУ — тж. ИУНÆГ СТЫР ХУЫЦАУ Ирон адæм æнусты дæргъы мингай азты табу кæны, кувы æмæ нымдгæнгæ царды хорздзинæдтæ куры Дунескæнæг Иунæг Стыр Хуыцауæй. Ирон адæмы зонды раджы ныффидар, чырыстон, пысылмон дин нæ, фæлæ ма иннæ рагондæр динтæ дæр куы нæма… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БЫНАТЫ ХИЦАУ — Бынаты бардуаг, хæдзарыл, бæлвырд бынатыл бар чи дары, ахæм дуаг, ома, йæ хицау. Ирон адæм абон дæр ма нымд кæнынц Бынаты хицауæн. Хæдзары кæнæ æндæр бынаты, суанг хъæдрæбын дæр фынджы уæлхъус ирон лæг Бынаты бардуаджы (хицауы) ном æнæссаргæ нæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Бинонты хистæры куывд — см. Бинонты хистæры куывд – перевод – Хуыцау, табу Дын уæд! – Оммен, Хуыцау! – Хуыцауы сконд зæдтæ æмæ дауджытæ, уæ хорзæх нæ уæд! – Оммен, Хуыцау! – Дунескæнæг Хуыцау, адæм рафæлдисæг дæ, Цард раттæг дæ, Æмæ нын Дæ хорздзинæдтæй ма бахæлæг кæн … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ТУТЫР — Ирон мифологийы адæмы фосæн тых чи кæны, чи сæ цæгъды, ахæм тугдзых сырдты, уæлдайдæр та бирæгъты бардуаг. Бирæгъ стыр фыдбылызтæ хаста, зиæнттæ кодта фосдарæг ирон адæмæн, уымæ гæсгæ карз уыд йемæ тох, стæй дзы сæхи дæр хызтой, æгæр мæгуыр ын… … Словарь по этнографии и мифологии осетин